2015 WATCH DOCS w kinie REJS

.

.

23 czerwca /wtorek/

godzina 11.00

UŚMIECHNIJ SIĘ, A ŚWIAT ODPOWIE CI UŚMIECHEM

Smile, And The World Will Smile Back / Im Tekhayekh, Ha'Olam Yekhayekh Elekha
Izrael, Terytoria Palestyńskie 2014, 21 min.
reżyseria: Ehab Tarabieh & Yoav Gross, Familie al-Haddad
zdjęcia: Diaa al-Haddad, Shatha al-Haddad, ?Abd al-Karim al-Haddad, Ahmad al-Haddad

Izraelska armia ma prawo bez nakazu przeszukiwać domy na Zachodnim Brzegu. Palestyńczycy nie dowiadują się, czy podstawą takich działań są wiarygodne dane wywiadowcze, czy chodzi tu wyłącznie o szykanę. Mogą jednak filmować izraelskich żołnierzy podczas czynności operacyjnych. Pewnej zimowej nocy w Hebronie członkowie rodziny al-Haddad słyszą pukanie do drzwi... Prezentowany film zrealizowany został przez izraelską organizację pozarządową B'Tselem, założoną w 1989 r. przez grupę wybitnych prawników, naukowców, dziennikarzy i członków Knesetu. Misją B'Tselem jest dokumentacja naruszeń praw człowieka na terytoriach okupowanych.

WYSPA KRYM. DÉJ? VU

The Island of Crimea. Deja Vu
Ukraina 2014, 30 min.
reżyseria: Ihor Chayka
zdjęcia: Alexander Dzhantimirov, Nick Avdeenko

Zadziwiające proroctwo radzieckiego dysydenta Wasilija Aksjonowa, autora fantastycznonaukowej powieści Wyspa Krym (1979), która zapowiada wchłonięcie czarnomorskiego półwyspu przez potężnego sąsiada, staje się w filmie Ihora Czajki punktem wyjścia do ukazania genezy rosyjskiej inwazji na Krym. Analizując wypowiedzi polityków i archiwalne materiały rosyjskiej telewizji, autor filmu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że Kreml planował tę operację od lat. Przygotowania obejmowały m. in. ofensywę propagandową prowadzoną wśród miejscowej ludności, którą wszelkimi sposobami skłaniano do przyjęcia rosyjskiego obywatelstwa, a także zastraszanie niezależnych dziennikarzy i działaczy. Kiedy Ukraina za sprawą majdanowej rewolucji zaczęła wymykać się z rosyjskiej strefy wpływów, do akcji wprowadzono ?zielone ludziki?. Dzięki ich pomocy obecny premier Krymu ? Siergiej (nomen omen) Aksjonow, którego kryminalna przeszłość jest tajemnicą poliszynela, dopisuje nowy rozdział do książki swojego imiennika.

PIEŚŃ PASTERZA

Shepherd's Song
Polska, Armenia 2014, 30 min.
reżyseria: Vahram Mkhitaryan
zdjęcia: Vahram Mkhitaryan

Ormiański pasterz Chaczik mieszka gdzieś wysoko w górach. Opiekuje się rodziną i samodzielnie wypasa kozy na stokach. Surowe piękno przyrody, świetnie uchwycone w znakomitych zdjęciach Mkhitaryana jest jednak dla niego niedostępne. Chaczik jest niewidomy. Monumentalne górskie panoramy sąsiadują tu z ujęciami ukazującymi zgiełk wielkiego miasta, w którym w specjalnej szkole uczy się syn Chaczika. On też ? podobnie jak rodzice ? ma problemy ze wzrokiem. Czy rodzina żyjąca w górskiej pustelni będzie musiała przenieść się do Erewania, by być bliżej jedynego dziecka?

.

godzina 20.00

ZAKAZANE FILMY

Forbidden Films / Vorbetene Filme
Niemcy 2014, 94 min.
reżyseria: Felix Moeller
zdjęcia: Isabelle Casez, Ludolph Weyer, Aline Laszlo

W archiwum za specjalnym murem ochronnym spoczywają wybuchowe filmy. Wybuchowe dosłownie ? bo przy wyższej temperaturze taśma celuloidowa grozi eksplozją ? ale też w przenośni. Na tyle, że niemieckie prawo nakłada ograniczenia na ich rozpowszechnianie. Spośród około tysiąca produkcji nazistowskiego kina ? bo o nich mowa ? 40 tytułów najtwardszej propagandy nadal nie może być prezentowanych bez odpowiedniego wprowadzenia i dyskusji po pokazie. Tylko czy w epoce, gdy niemal wszystko można znaleźć w internecie albo sprowadzić na DVD z zagranicy, takie ograniczenia wciąż mają sens? Nie ma prostych odpowiedzi na to pytanie, na które w filmie Felixa Moellera starają się odpowiedzieć najlepsi eksperci. Tym bardziej, że nie zawsze propagandowa intencja narodowosocjalistycznych filmów jest dla współczesnego widza oczywista. O ile o niesławnych obrazach antysemickich prawie każdy przynajmniej coś słyszał, o tyle odkryciem dla naszej publiczności mogą być w Zakazanych filmach arcyciekawe fragmenty fabuł antypolskich, antybrytyjskich, gloryfikujących wojnę, czy wreszcie... mającego pozytywnie nastroić społeczeństwo do nazistowskiego programu eutanazji dramatu Ich klage an! (Oskarżam).
.

24 czerwca /środa/

godzina 11.00

UCIECZKA

Escape / Bijeg
Serbia, Bośnia 2013, 23 min.
reżyseria: Srđan Keča
zdjęcia: Srđan Keča

Bałkańskie Romki ? bohaterki nowego filmu Srdjana Kecy, autora znakomitego Mirażu, który prezentowaliśmy podczas festiwalu w 2012 roku, zmagają się z podwójnym wykluczeniem. Z jednej strony ? jako przedstawicielki stygmatyzowanej mniejszości etnicznej, z drugiej ? jako kobiety w radykalnie patriarchalnej społeczności. Każda z nich stara się na swój sposób zmienić swoje życie. Uciec przed przemocą męża, albo też uciec z rodzinnego domu... do narzeczonego. Ucieczki nie zawsze się udają i nie zawsze dobrze wróżą. Zwłaszcza, gdy ? jak ucieczka Danjeli ? oznaczają opuszczenie szkoły. Film Kecy nie nastraja optymistycznie: być może szansę na lepsze życie dostanie dopiero kolejne pokolenie romskich kobiet.

OPONY

Tyres
Birma, Niemcy 2013, 33 min.
reżyseria: Kyaw Myo Lwin
zdjęcia: Aung Ko Ko

Kolejny obiecujący debiut birmańskiego reżysera, pokazywany m. in. w Amsterdamie (IDFA) i nagrodzony w Palm Springs, to kolejny przychodzący z Birmy obraz fizycznej pracy obserwowanej jednocześnie z uwagą i z pogodną zadumą. Bohaterowie filmu z ranguńskiego warsztatu recyclingu opon wydają się tu być niestrudzonymi, bezbłędnymi pracownikami odwiecznego cyklu zmian, narodzin i śmierci. Ze zużytych opon wyrabiają różne nowe przedmioty ? od obuwia po szczotki. Pracują szybko i precyzyjnie, są wśród nich młodzi i starzy, mężczyźni i kobiety. Czarno-biały w większości dokument przemawia głównie bardzo filmowym obrazem ich opanowanych do perfekcji ruchów i pięknymi, portretowymi zbliżeniami twarzy, ale kamera rejestruje też fragmenty rozmów czy piosenkę ? okruchy życia wśród wytężonej pracy.

SKARBY

Precious
Birma, Niemcy 2014, 16 min.
reżyseria: David Kyaw Thet Aung
zdjęcia: David Kyaw Thet Aung

Zanim został operatorem filmowym i ukończył szkołę filmową w Rangunie, David Kyaw Thet Aung zajmował się handlem klejnotami. W swoim reżyserskim debiucie pięknie sfotografował ryzykowną pracę ludzi, parających się wydobywaniem szlachetnych kamieni. To niemal ?narodowe? zajęcie, powszechnie kojarzone przez Birmańczyków z samą ich ojczyzną, subtelnie zestawił z obrazami codziennego życia rodzin, towarzyszących drążącym nowe szyby mężczyznom. Rubiny i dzieci ? klejnoty Birmy ? błyszczą w pogodnym i uważnym oku kamery, obserwującym wszystko z szacunkiem dla ludzkiego wysiłku i prawdziwym filmowym talentem.
.

godzina 20.00

BĘDZIE WOJNA

The War Campaign / Krigskampagnen
Dania 2013, 59 min.
reżyseria: Boris Bertram
zdjęcia: Adam Philp

Świetnie udokumentowany film Borisa Bertrama udowadnia, że w pewnym momencie medialno-dyplomatycznej kampanii uzasadniającej konieczność nowej wojny nie da się już zatrzymać. Korzystając z dobrze dobranych archiwaliów uzupełnionych współczesnymi wypowiedziami ekspertów, polityków i dyplomatów, Bertram pokazuje nam, jak wyglądały zakulisowe przygotowania do inwazji na Irak i w jaki sposób udało się ją zaprezentować zachodniej opinii publicznej. Dziś wiemy, że kluczowy wątek rzekomego posiadania przez reżim Saddama Husseina broni masowego rażenia był nie tyle przyczyną inwazji, co raczej próbą usprawiedliwienia decyzji podjętej z innych pobudek, po raz pierwszy jednak będziemy mogli to usłyszeć od ludzi, którzy znajdowali się wówczas w centrum wydarzeń. Dowiemy się także, jak wielką rolę w podejmowaniu decyzji o tak fundamentalnym znaczeniu odgrywają osobiste relacje i ambicje polityków. Oto wojna prowadzona z zacisznych gabinetów ? daleka od prawdziwego pola bitwy, choć także przerażająca.

URZĘDNICY

The Registrars
Wielka Brytania 2013, 29 min.
reżyseria: Jane McAllister
zdjęcia: Jane McAllister

Urząd Stanu Cywilnego to miejsce wyjątkowe, niezależnie od lokalizacji. Osobista sfera uczuć ulega tu jakby legalizacji: smutek, radość, duma czy żal wiążą się z wydarzeniami, które tu właśnie nabierają urzędowej sankcji. Wszyscy petenci urzędu okazują uczucia podobnie, niezależnie od pochodzenia, rasy czy orientacji seksualnej. Prawdziwymi bohaterami filmu Jane McAllister są jednak urzędnicy, wykonujący swoją pracę z nieudawanym zaangażowaniem. To niewątpliwie właściwi ludzie na właściwym miejscu ? doradzają, angażują się, uważnie słuchają. Podobnie jak oni, z uwagą, sympatią i humorem, wydawałoby się ? bez wysiłku ? McAllister tworzy przekrojowy obraz szkockiego społeczeństwa. Jej znakomicie nakręcony i zmontowany dokument w równym stopniu urzeka formą, co bezpretensjonalnym przekazem.
.

25 czerwca /czwartek/

godzina 11.00

FC RWANDA

Holandia 2013, 57 min.
reżyseria: Joris Postema
zdjęcia: Wiro Felix

Oficjalnie, dwadzieścia lat po ludobójstwie, które zdziesiątkowało populację Rwandy, etniczne podziały należą tu do przeszłości. Winni odsiadują wieloletnie wyroki, a proces rekoncyliacji zakończył się sukcesem. W praktyce, jak dobitnie ukazuje to dokument Jorisa Postemy, sytuacja wygląda inaczej. Punktem wyjścia do analizy rwandyjskiej współczesności staje się tu rywalizacja dwóch klubów piłkarskich: APR i Rayon Sports. Choć pod względem etnicznym oba mają podobny skład, ten pierwszy jest klubem wojskowym, kojarzonym z rządem kierowanym przez Tutsich, drugi zaś w powszechnej świadomości reprezentuje sfrustrowaną większość Hutu. Każde spotkanie dwóch klubów to największe piłkarskie wydarzenie w kraju, a jednocześnie ? barometr społecznych nastrojów. I choć zapewne repertuar zachowań piłkarskich fanów na całym świecie ma podobnie konfrontacyjny charakter, uchwycony w finale filmu gest kibica Rayon każe myśleć z niepokojem o przyszłości Rwandy.

ŁOWCY ZBRODNIARZY

Crime Hunters / Chasseurs de crimes
Szwajcaria 2014, 52 min.
reżyseria: Juan José Lozano, Nicolas Wadimoff
zdjęcia: Patrick Tresch, Marc Zumbach, Sergio Mejia, Ufuk Emiroglu, Gregory Bindschedler, Diego Barajas Ria?o, Nicolas Wadimoff

Nicolas Wadimoff i Juan Jose Lozano ? autor prezentowanego na WATCH DOCS w 2008 roku dokumentu Niewygodny świadek ? portretują w swoim filmie zespół szwajcarskich prawników ze Stowarzyszenia TRIAL. Ich misją jest tropienie i stawianie przed sądem ukrywających się w Szwajcarii sprawców zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Praca tropicieli jest żmudna i niekiedy niebezpieczna, a efekty ? nie zawsze satysfakcjonujące. Od Rwandy po Gwatemalę, organizując kolejne wizje lokalne, spotykając się potajemnie z lokalnymi działaczami praw człowieka i nakłaniając świadków do zeznań, członkowie TRIAL walczą o godność ofiar zapomnianych zbrodni. Poszukiwania ciągną się niekiedy latami, cudem odnalezieni świadkowie mogą zostać zastraszeni lub nawet zamordowani, a jeśli w końcu dojdzie do procesu, sąd zawsze może uznać dowody za niewystarczające. Ale członkowie stowarzyszenia nie zamierzają się poddawać. Każda wygrana sprawa przybliża dzień, w którym międzynarodowa sprawiedliwość stanie się w końcu rzeczywistością.

godzina 20.00

CZARNA KSIĘGA MAJDANU

Black Book of Maidan / ?????? ????? ???????
Ukraina 2014, 76 min.
reżyseria: Anastasiya Lysenko, Asya Khmeleva, Yuri Katynskyi, Anna Holtsberg, Anna Korzh, Anton Syomin, Anna Lysun, Victoria Zhukova, Alyona Kosinova, Anastasia Krysko, Vladislav Rohalevsky, Anna Borisova

Dokumentalna kronika Majdanu pokazuje nam w zbliżeniu sytuacje i postaci uchwycone przez kamery studentów kijowskiej szkoły filmowej. Młodzi twórcy rejestrowali rewolucję od środka, na gorąco chwytając rzeczywistość, w której powaga miesza się z komizmem. Zobaczymy tu bohaterów pierwszej linii i statystów rewolucji, robotników, studentów, artystów i dziwaków. Ludzi w różnym wieku i z różnym podejściem do rzeczywistości, których protest połączył więzią silniejszą od strachu. Czarni od dymu, zmęczeni, na barykadach i w zaimprowizowanych noclegowniach opowiadają o swoich doświadczeniach, nadziejach, o tym, co sprawiło, że Ukraina w ciągu kilku miesięcy nieodwracalnie stała się innym krajem. Czarna Księga Majdanu pokazuje nam moment przełomu przy pomocy obrazów, które na długo zapadają w pamięć. Jak zaimprowizowany koncert na fortepianie, który nie wiadomo skąd znalazł się na ulicy, czy pokruszony, czarny lód odbijający blade, zimowe słońce.

.

26 czerwca /piątek/

godzina 11.00

ALEPPO. NOTATKI Z CIEMNOŚCI

Notes from the Dark. Aleppo
Polska 2014, 90 min.
reżyseria: Wojciech Szumowski, Michał Przedlacki
zdjęcia: Wojciech Szumowski, Michał Przedlacki, Mohammad Saeed

Ten wyjątkowy dokument zrealizowany przez polskich twórców latem ubiegłego roku wspólnie z miejscowymi Syryjczykami ukazuje życie oblężonego miasta z perspektywy siedmiu postaci. Wojna wywróciła ich życie do góry nogami: były oficer reżimowych wojsk po kilkanaście godzin na dobę operuje rannych w polowym szpitalu, a oddziałem radykalnych islamistów dowodzi właściciel sklepu z damską bielizną. Wśród bohaterów są też: lokalny imam, piekarz, uliczny sprzedawca, dziennikarz i mechanik. Zwykli ludzie, którzy na różne sposoby wspierają rebeliantów w walce z reżimem ? lub po prostu starają się pomóc przetrwać wszystkim, którzy jeszcze pozostali w zrujnowanym mieście. Pomoc rannym, rozdawanie chleba czy wsparcie duchowe są tu równie ważne jak walka z bronią w ręku.

godzina 20.00

POWRÓT DO HOMS

Return to Homs / Al awda ila Hims
Syria, Niemcy 2013, 90 min.
reżyseria: Talal Derki
zdjęcia: Talal Derki, Ossama al Homsi, Kahtan Hassoun, Orwa Nyrabia

Nagradzany na całym świecie ? od Sundance po Kraków ? dokument Talala Derkiego ukazuje syryjski konflikt w takim zbliżeniu, że widzowie czują się jak na pierwszej linii frontu. Twórcy filmu niejednokrotnie ryzykowali życiem, rejestrując walki w oblężonym mieście. Ale o niezwykłej mocy Powrotu do Homs decyduje jego główny bohater: Abdul Basit Saroot ? znany i lubiany w rodzinnym Homs piłkarz młodzieżowej reprezentacji Syrii, dziewiętnastolatek o niespożytej energii i zadziwiającej charyzmie. Kiedy zaczyna się syryjska rewolucja, wymyślane przez niego na poczekaniu slogany w mgnieniu oka podchwytują demonstrujące przeciw reżimowi Assada tłumy. Kiedy zaś syryjski konflikt wkracza w kolejną fazę i na ulice wyjeżdżają czołgi, ?śpiewający bramkarz? ? podobnie jak wielu innych ? chwyta za broń. Nieustannie igra ze śmiercią w mieście, które coraz bardziej przypomina warszawskie morze ruin z jesieni 1944 roku. Jego wyczyny przechodzą do legendy: wielokrotnie ranny cudem wymyka się z kolejnych okrążeń, ale wciąż powraca do walki ? i miasta, które wbrew wszystkiemu stawia opór wojskom reżimu. Bez wątpienia Powrót do Homs pozostanie jednym z najwybitniejszych filmowych świadectw walki Syryjczyków o wolność.

.

27 czerwca /sobota/

godzina 20.00

WYROK NA WĘGRZECH

Ítélet Magyarországon / Judgement in Hungary
Węgry, Niemcy 2013, 112 min.
reżyseria: Eszter Hajdú
zdjęcia: István Szonyi, Eszter Hajdú, Gábor Medvigy

Najgłośniejszy węgierski dokument ostatnich lat to kronika procesu grupy neonazistów, oskarżonych o zamordowanie sześciu Romów,w tym kobiet i dziecka. Film wiernie oddaje specyfikę ponad dwuletniego procesu Klaustrofobiczna przestrzeń niewielkiej sali sądowej, w której sprawców od rodzin ofiar dzielą zaledwie metry, pozwala na bardzo bliską obserwację tak jednych, jak i drugich. Jednym z głównych bohaterów ? procesu i filmu ? jest sarkastyczny sędzia, bezceremonialnie traktujący zarówno oskarżonych, jak i świadków. Ale jego skrupulatne przesłuchania ujawniają nie tylko przebieg wydarzeń, które doprowadziły do śmierci kolejnych ofiar, lecz także szokujące pokłady instytucjonalnej ksenofobii. W najbardziej szokującej scenie filmu pracownik pogotowia próbuje wyjaśnić, dlaczego dziesięciolatka z widoczną raną postrzałową na głowie uznał za zmarłego z powodu... zaczadzenia.

28 czerwca /niedziela/

godzina 20.00

RODZEŃSTWO JEST NA ZAWSZE

Siblings are forever / S?sken til evig tid
Norwegia 2013, 75 min.
reżyser: Frode Fimland
zdjęcia: Frode Fimland

73-letni Magnar i 70-letnia Oddny od dzieciństwa żyją na rodzinnej farmie, przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Niewiele się tu zmienia, choć w latach 60. konia zastąpił traktor, a w 70. podciągnięto elektryczność i telefon. Przez cały rok rodzeństwo czeka na wakacje, chociaż nie polegają one na wypoczynku ? to letni wypas krów na wysokogórskich pastwiskach. Subtelna opowieść o tradycyjnym życiu blisko natury podbiła serca Norwegów. Film Frode Fimlanda na zeszłorocznym Bergen International Film Festival zdobył nagrodę publiczności, a później okazał się przebojem kasowym norweskich kin, udowadniając nieodparty pociąg nowoczesnego społeczeństwa szybkich zmian do tego, co trwałe i do starej, odwiecznej symbiozy człowieka z przyrodą.

.

wstęp na pokazy bezpłatny
ilość miejsc ograniczona
istnieje możliwość rezerwacji

Organizacja festiwalu jest możliwa dzięki wsparciu Stowarzyszenia Aktywne Pomorze.