Wielka wolność

Große Freiheit
Austria 2022, 116 min

reżyseria: Sebastian Meise
scenariusz: Sebastian Meise, Thomas Reider
zdjęcia: Crystel Fournier
muzyka: Nils Petter Molvaer
obsada: Franz Rogowski, Georg Friedrich, Anton von Lucke, Thomas Prenn

Jest rok 1945. Hans przetrwał nazistowski obóz koncentracyjny, jednak nadal pozostaje za kratkami. Jeszcze przez dekady będzie wielokrotnie więziony na mocy słynnego paragrafu 175 za swoją homoseksualną orientację. W celi Hans spotyka Viktora, który odsiaduje wyrok za morderstwo. Przez lata w więzieniu to właśnie on jest osobą, z którą Hans spędza najwięcej czasu i stopniowo się do niego przywiązuje. Po niemal ćwierci wieku odzyskiwania i tracenia przez Hansa wolności, władze RFN postanawiają zluzować haniebny przepis. Czy Hans będzie w stanie odnaleźć się w nowej rzeczywistości?

Reżyser i współscenarzysta filmu, Sebastian Meise sięga do niechlubnej karty w dziejach kraju Goethego. Mało kto wie, że jeszcze całe dekady po II wojnie niemieccy geje byli represjonowani przez państwo na mocy paragrafu 175. Pochodzący z XIX wieku przepis został zaostrzony w czasach III Rzeszy, zliberalizowany u progu lat 70., a w pełni zniesiony dopiero w roku 1994.

Mimo skrajnie opresyjnego, bezdusznego tła, "Wielka wolność" to w istocie historia miłosna. Tyle że zacierająca granice między przyjaźnią a romansem, niepasująca nie tylko do normatywnych, ale nawet queerowych stereotypów, jak najdalsza od banału, nigdy nienazywająca wprost uczuć i doświadczeń. Tak specyficzna love story mogła się wydarzyć tylko w tych konkretnych warunkach, w nadzwyczajnych okolicznościach.

Film charakteryzuje się ograniczeniem dialogów do minimum i równie oszczędnym kadrowaniem. Ciekawe, że wyłącznie męskich bohaterów w odczłowieczonym świecie fotografuje kobieta, Crystel Fournier, skądinąd znakomita francuska operatorka, znana ze współpracy z Céline Sciammą. Z dojmująco surową formą świetnie współgra minimalistyczna muzyka. /Piotr Dobry, dziennik.pl/