8 Objazdowy Festiwal Filmowy WATCH DOCS. Prawa człowieka w filmie

.

.

19 - 24 kwietnia 2010

.

.

.

.

19 kwietnia /poniedziałek/

godz. 11.00 - Ciotki

Wielka Brytania 2008, 103 min.
reżyseria: Kim Longinotto

WATCH DOCS pozostaje wierny filmom Kim Longinotto, laureatki naszej nagrody w 2003 roku, jak ona pozostaje wierna najlepszym cechom swojego stylu, stanowiącego nową jakość w historii cinema vérité. ?Ciotki" to piąty dokument Longinotto, jaki prezentujemy warszawskiej publiczności. Jak zwykle jest on pełnym autentyzmu, ciepłym, ale nie sentymentalnym portretem kobiet, które mają dość siły, żeby zmieniać społeczeństwo. Thuli, Mildred, Sdudla, Eureka i Jackie z pozarządowej organizacji Bobbi Bear niosą pomoc krzywdzonym i wykorzystywanym seksualnie dzieciom w Durbanie. Trudno wyobrazić sobie trudniejsze zadanie- zewsząd otaczają je: przemoc, nędza, rasizm, korupcja i apatia. Ale trudno przecenić siłę zgranego żeńskiego zespołu. Nie rozbijają go ani polityka, ani różnice w pochodzeniu społecznym i rasowym, jednoczy zaś przyjaźń i głębokie, spokojne przekonanie o sensie podejmowanych wspólnie działań. Longinotto potrafi mówić o najtrudniejszych sprawach z wrażliwością, współczuciem i nadzieją, ale też z wyzwalającą szczerością.

.

20 kwietnia /wtorek/

godz. 11.00 - Głosy z El - Sayed

Izrael 2008, 75 min.
reżyseria: Oded Adomi Leshem

El-Sayed na pustyni Negev - beduińskie miasteczko ciszy w granicach Izraela to największa na świecie społeczność niesłyszących. Głuchota, będąca najczęściej wynikiem wad genetycznych, jest tu przekazywana z pokolenia na pokolenie. W każdej niemal rodzinie jedna lub parę osób od dzieciństwa nie słyszy. Mieszkańcy El-Sayed wypracowali przez lata własny język migowy, który dziś badają przyjezdni naukowcy. Nikt tutaj nie czuje się upośledzony. W tak dużej i zintegrowanej społeczności nikt nie jest "inny": bohaterowie filmu wypowiadający się do kamery żartują, że brak słuchu w dużej mierze ułatwia im życie. Na przykład umożliwia spanie przy warczącym agregacie. W nocy w El-Sayed robi się bowiem naprawdę głośno, gdyż miasteczko nie ma dostępu do prądu, co władze izraelskie od lat obiecują zmienić. W kontraście do surowych warunków życia w El-Sayed pojawia się jednak nowoczesna technologia, która może przywrócić słuch. Salim postanawia walczyć o lepszą przyszłość swojego syna i zapisuje go do rządowego programu wszczepiania implantów.

.

godz. 17.00 - Garapa

Brazylia 2008, 110 min.
reżyseria: José Padilha

Jose Padilha, reżyser znany raczej jako twórca mocnego kina akcji - tak dokumentalnego (?Autobus 174"), jak fabularnego (?Elitarni"), tym razem sportretował najbiedniejszych mieszkańców swojego kraju. Bohaterami ?Garapy" są ludzie, dla których kromka chleba jest odświętnym luksusem. Garapa, czyli woda z cukrem, podawana dzieciom, by oszukać głód, to praktycznie jedyne źródło kalorii dla wielu Brazylijczyków, znajdujących się na samym dole drabiny społecznej. Cukier daje energię, która pozwala przeżyć kolejny dzień, ale brak białka na dłuższą metę sprawia, że życie staje się wegetacją. Choć na całym świecie z powodu chronicznego niedożywienia cierpi niemal sto milionów ludzi, ich historie nigdy nie trafiają na pierwsze strony gazet. Trudny do zaakceptowania, choć wysmakowany, drastyczny naturalizm czarno-białych zdjęć pozwala nam na niemal bezpośrednie doświadczenie cierpienia związanego z chronicznym głodem. Konstrukcyjna powtarzalność filmu odbija monotonię codziennych doświadczeń ludzi skazanych na brak nadziei. Garapa nie pozwala im umrzeć z głodu, ale nie daje też żadnych widoków na poprawę położenia.
.

21 kwietnia /środa/

godz. 11.00 - Harlan - ciężar przeszłości

Niemcy 2008, 99 min.
reżyseria: Feliks Moeller

Veit Harlan, reżyser filmu ?Żyd Süss", najbardziej osławionego dzieła antysemickiej propagandy, po zakończeniu wojny jako jedyny niemiecki artysta został oskarżony o współudział w zbrodniach przeciwko ludzkości. Choć dwukrotnie go uniewinniono, zarówno on, jak i jego trzecia żona (Kristina Soderberg - największa gwiazda nazistowskiego kina) na zawsze pozostali ?artystami Hitlera". Dokument Moellera skupia się nie tyle na samym Harlanie, co na współczesnym postrzeganiu jego dzieł i wyborów życiowych przez liczną, ustosunkowaną i wciąż bardzo filmową rodzinę. Jeden z jego synów - Thomas - opanowany obsesyjnym poczuciem winy ?zrujnował sobie życie, usiłując naprawić to, co zepsuł jego ojciec", jak mówi w jednej ze scen Christiane Harlan, siostrzenica Veita i żona Stanleya Kubricka. Inni próbują tłumaczyć sobie postępowanie reżysera profesjonalną ambicją czy pragnieniem sławy. Zaprzeczenia samego Harlana, który bronił się twierdząc na przykład, że nigdy nie wstąpił do NSDAP, brzmią równie mało przekonująco, co podobne wypowiedzi Leni Riefenstahl. Stosunek rodziny do niewygodnego przodka zaskakująco trafnie symbolizuje współczesny stosunek Niemców do przeszłości, do dziś rzucającej cień na ich życie.

.
godz. 17.00 - Mama, Tata, Bóg i Szatan

Polska 2008, 40 min.
reżyseria: Paweł Jóźwiak-Rodan

Nic dziwnego, że student reżyserii, Paweł Jóźwiak-Rodan, zrobił film o swoich rozwiedzionych rodzicach. W istocie trudno o lepszy temat, gdy ma się ojca libertyna i antyklerykała, autora grafomańskich powieści erotycznych i ultrakatolicką matkę śpiewaczkę, aktywnie wspierającą Radio Maryja. Nie popadając w pułapkę nadużywania tego kontrastu postaw jako zbyt łatwej metafory podziałów polskiego społeczeństwa, reżyser podejmuje niełatwą próbę zrozumienia, dlaczego jego rodzice byli kiedyś razem i dlaczego się rozstali. Jest to zarazem filmowa podróż w poszukiwaniu własnej tożsamości.

.

.

godz. 17.40 - Ballada o kozie

Polska 2003, 60 min.
reżyseria: Bartek Konopka

Popegeerowska wieś widziana oczami kóz ofiarowanych przez opiekę społeczną kilku rodzinom z Dolnego Śląska. Lokalne władze wpadły bowiem na ciekawy pomysł - zamiast tradycyjnego zasiłku, potrzebujący mogą dostać zwierzę, co nie tylko wpłynie na wzbogacenie ich jadłospisu, ale także zachęci do działania. Dzięki kozom trafiamy do leśnego azylu recydywistów i stajemy się świadkami biznesowych przedsięwzięć pewnego złomiarza. Zwierzęta wnoszą sporo ożywienia w monotonne życie wsi i właściwie wszyscy mieszkańcy traktują je z sympatią. Film Bartka Konopki z przymrużeniem oka pokazuje rzeczywistość Polskiej prowincji na początku XXI wieku.
.

.

22 kwietnia /czwartek/

godz. 11.00 - Heroina w Kabulu

Wielka Brytania, Afganistan 2009, 75 min.
reżyseria: Jawed Taiman

Afganistan to jeden z największych na świecie producentów i eksporterów opiatów. Polityka narkotykowa państw Zachodu skupia się raczej na zagrożeniach, jakie heroina niesie dla obywateli ?pierwszego świata", podczas gdy w samym Afganistanie rośnie rzesza uzależnionych, których liczbę ocenia się na ponad milion. Autor filmu przez rok obserwował dwóch zmagających się z wyniszczającym nałogiem piętnastolatków - Jabara i Zahira. Żaden z nich nie ma właściwie szans na porzucenie heroiny, która dostępna jest praktycznie wszędzie. Obaj są stałymi bywalcami ruin radzieckiego ośrodka kultury, gdzie pośród zniszczonych socrealistycznych fresków spotykają się kabulscy narkomani. Rządowa pomoc dla uzależnionych ogranicza się do zamykania ich w miejscach odosobnienia. Rodzina też nie stanowi żadnego oparcia - rodzice często sami są wieloletnimi konsumentami opium i heroiny. Życie chłopców ogranicza się do nieustannego kombinowania, jak zdobyć pieniądze potrzebne na kolejny strzał, i chwil oszołomienia, pozwalających pomarzyć o innej rzeczywistości.
.

godz. 17.00 - Wybieram życie

Polska 2008, 40 min.
reżyseria: Andrzej Titkow

To nie odosobnienie jest największym problemem kobiet zamkniętych w zakładzie karnym w Lublińcu. Przez lata zmagały się z piekłem przemocy domowej, by w końcu z niego uciec - mordując swego prześladowcę. Dziś próbują uciec z piekła własnej pamięci, pokonać lęk i odzyskać godność. Pomaga im w tym nietypowe doświadczenie terapii przez teatr: odgrywając własne i cudze historie, konfrontują się z demonami przeszłości. Ta forma pracy terapeutycznej została wcześniej z powodzeniem zastosowana przez Centrum Praw Kobiet w programach realizowanych dla kobiet, które doświadczyły przemocy domowej - ze strony matek, ojców czy partnerów, ale same nie posunęły się do przemocy, aby się od niej uwolnić. Bohaterkami filmu Andrzeja Titkowa są także uczestniczki jednego z takich warsztatów terapeutycznych, którym odgrywanie roli ofiary w teatrze ułatwiło wyjście z podobnej roli w życiu. Dokument Titkowa udowadnia, że do wyrwania się z kręgu przemocy nie wystarczy jej ofiarom pomoc prawna i bytowa, a także, że prawo więźnia do resocjalizacji jako celu kary nie musi być tylko pobożnym życzeniem.

.

godz. 17.40 - Wyrok na życie

Polska 2008, 66 min.
reżyseria: Marcin Koszałka

Kolejne w dorobku Marcina Koszałki wnikliwe studium ludzi w nietypowej sytuacji - filmowy portret kobiet osadzonych w zakładzie karnym w Krzywańcu. Cele bohaterek ?Wyroku na życie" wyglądają trochę jak babcine pokoiki: stół przykrywa cerata, przedmioty mają swoje ustalone miejsca, nie brakuje kawy i herbaty. Przez okno widać plac zabaw, spacerujące mamy z wózkami... Tu się mieszka, żyje, wychowuje dzieci i bierze śluby; tylko kraty w oknach, pobrzękiwania kluczy i trzask zamykanych drzwi przypominają o tym, że to miejsce rządzi się nieco innymi prawami. Jak zwykle w filmach Koszałki znakomita praca kamery pozwala nam wczuć się w atmosferę zamkniętego świata. Bohaterki filmu swobodnie opowiadają o tym, jak lata bicia i poniżania doprowadzają w końcu do tragedii... Za kratami stworzyły sobie świat, który bywa dla nich wybawieniem. Każda marzy jednak o ?nowym życiu" na wolności, choć w ich głosach pobrzmiewa strach przed wielka niewiadomą. Jak będzie wyglądało normalne życie po tylu latach spędzonych w więzieniu? ?Wyrok na życie" w interesujący sposób stawia pytania o znaczenie takich wartości, jak wolność i miłość.

.

23 kwietnia /piątek/

godz. 11.00 - Mój sąsiad, morderca

USA, Francja 2009, 80 min.
reżyseria: Anne Aghion

Czy umielibyście przebaczyć sąsiadom, którzy wymordowali Waszą rodzinę, a teraz znów mają mieszkać w domu obok? W Rwandzie takie pytanie ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości całego społeczeństwa. W 1994 roku z rąk setek tysięcy Hutu w ciągu stu dni zginęło tu co najmniej 800 000 Rwandyjczyków z mniejszościowej grupy Tutsi. Przez niemal dekadę Anne Aghion dokumentowała na taśmie filmowej przebieg zainicjowanego przez rząd procesu rekoncyliacyjnego - działalność Trybunałów Gacaca, gdzie pod gołym niebem lokalne społeczności same sądzą winnych, dochodzą do prawdy i mają zmierzać do pojednania. W ramach tego wielkiego społecznego eksperymentu przestępcy, którzy przyznali się do udziału w ludobójstwie, są zwalniani z więzienia, a bliskich ich ofiar prosi się, by udzielili im przebaczenia i ponownie przyjęli w swych miejscowościach jak sąsiadów. Na przykładzie małej wiejskiej społeczności Aghion ukazuje ten pełen emocji i napięć proces, który jednak - oglądany z bliska - trudno nazwać procesem pojednania. Czy nie przynosi on tylko ocalałym kolejnych cierpień? Z drugiej strony - czy istnieje dla Rwandy jakieś inne wyjście?
.

godz. 17.00 - Człowiek, który pokonał Pentagon

USA 2009, 94 min.
reżyseria: Judith Ehrlich, Rick Goldsmith

Daniel Elsberg przez wiele lat był jednym z najbardziej efektywnych ?jastrzębi" Pentagonu. Jako filar korporacji RAND (elitarnego sztabu doradców Departamentu Obrony), o wojnie w Wietnamie wiedział wszystko - tym bardziej, że jako ochotnik spędził kilka miesięcy na pierwszej linii frontu. W 1971 roku decyduje się na ujawnienie prasie ściśle tajnych dokumentów, demaskujących publiczne kłamstwa i hipokryzję kolejnych prezydentów USA, którzy kontynuowali wojnę w Wietnamie głównie po to, by ?uniknąć niewygodnej kompromitacji". Po przekazaniu dokumentów redakcji ?New York Timesa", Elsberg znika. Nixon ogłasza go ?najniebezpieczniejszym człowiekiem w USA" i pod pozorem ochrony tajemnicy państwowej doprowadza do wstrzymania druku nowojorskiej gazety. Tymczasem Elsberg gorączkowo szuka w całej Ameryce kolejnych wydawców. Kiedy w końcu wpada w ręce FBI, opinia publiczna domaga się już głowy Nixona. Ten podejmie jeszcze ostatnią próbę uratowania swojej pozycji, która przejdzie do historii jako Afera Watergate... Film Judith Ehrlich i Ricka Goldsmitha ogląda się jak rasowy szpiegowski thriller, w którym niespodziewane zwroty akcji budują napięcie aż do satysfakcjonującego finału. W ten fascynujący sposób opowiedziane zostały jedne z najważniejszych wydarzeń w amerykańskiej historii wolności słowa i obywatelskiego nieposłuszeństwa. Wydarzenia, których sens jest dziś niezwykle aktualny.
.

24 kwietnia /sobota/

godz. 17.00 - Petenci

Chiny, Francja 2009, 124 min.
reżyseria: Zhao Liang

Film Zhao Lianga ukazuje dzisiejsze Chiny z niezwykłej perspektywy. To prawdziwy hołd złożony ludziom, którzy zdecydowali się rzucić wyzwanie systemowi. Zhao Liang przez kilkanaście lat obserwował ?petentów" - Chińczyków z prowincji przyjeżdżających do Pekinu, by w jedyny dozwolony prawem sposób zaprotestować przeciwko niesprawiedliwości, która spotkała ich ze strony nieuczciwych urzędników. W specjalnym biurze mogą złożyć petycję do władz centralnych, które teoretycznie powinny wszcząć postępowanie wobec swych lokalnych przedstawicieli. Miesiącami, a nawet latami oczekując na sprawiedliwość, która nigdy nie nadchodzi, petenci zakładają w okolicy miasteczko namiotowe. Większość z nich nie wraca do domów, ponieważ na miejscu grożą im szykany lub śmierć. Nie mogąc doczekać się jakiegokolwiek rozwiązania, spędzają po kilkadziesiąt lat, żyjąc na marginesie społeczeństwa. Reżyser z wielką delikatnością, choć nie unikając trudnych pytań, portretuje niezwykłych bohaterów, których jedyną bronią w walce z gigantyczną machiną państwową jest solidarność i osobista godność.

.